Cống hiến trọn đời cho nền giáo dục nước nhà, được biết tới là "nữ giáo sư Toán học đầu tiên của Việt Nam", GS.TSKH, Nhà giáo nhân dân Hoàng Xuân Sính đã truyền nguồn cảm hứng, say mê nghiên cứu khoa học cho nhiều thế hệ học trò.
Và ngay trong chính gia đình của Nhà giáo nhân dân Hoàng Xuân Sính, con dâu bà PGS.TS. Trần Ngọc Lan và cháu nội duy nhất TS. Trương Nhật Hoa là những nữ trí thức ưu tú được thừa hưởng niềm say mê nghiên cứu khoa học từ bà.
Ở tuổi 90, Nhà giáo nhân dân, Tiến sĩ khoa học, Giáo sư Hoàng Xuân Sính vẫn miệt mài nghiên cứu khoa học, viết sách và học thêm ngoại ngữ. Bà là nữ tiến sĩ Toán học đầu tiên của Việt Nam với luận án tiến sĩ viết tay duy nhất được bảo vệ tại Pháp. Bà cũng là người phụ nữ đầu tiên đến Paris bảo vệ thành công Luận án Tiến sĩ quốc gia về Toán học ở tuổi 37.
Với nữ sinh Hoàng Xuân Sính năm ấy, ngay từ khi bước chân vào giảng đường đại học, nghiên cứu khoa học không chỉ là lựa chọn mà còn là sự nghiệp, là con đường duy nhất hiện thực hóa đam mê Toán học của mình.
GS.TSKH, Nhà giáo nhân dân Hoàng Xuân Sính được biết tới là "nữ giáo sư Toán học đầu tiên của Việt Nam".
"Đam mê ấy còn là đam mê dạy đại học. Và từ đó, bắt buộc tôi phải dấn thân vào nghiên cứu. Lúc nào đầu óc tôi cũng nghĩ về vấn đề khoa học mà mình đang suy nghĩ. Đầu óc phải làm việc suốt, chỉ trừ khi ngủ", Nhà giáo nhân dân, Giáo sư Hoàng Xuân Sính hồi tưởng.
Dù tương lai rộng mở tại Pháp nhưng thay vì ở lại, Nhà giáo nhân dân, Giáo sư Hoàng Xuân Sính lúc đó vừa tốt nghiệp thạc sĩ Toán học đã chọn con đường của nhiều tri thức yêu nước, đó là trở về, chung tay phát triển đất nước.
Năm 1959, bà về nước và giảng dạy tại trường Đại học Sư phạm Hà Nội. Chính bà là người sáng lập trường đại học dân lập đầu tiên của Việt Nam - trường Đại học Thăng Long.
"Tôi vẫn khâm phục rằng sao chị em (giáo viên, giảng viên - PV) giỏi thế. Trời rét, không có tất đi, đèn mù mờ, thế những chị em vẫn vượt qua tất cả. Tôi ngộ nhận rằng, nghề giáo là nghề dễ dạy nhưng không biết rằng, đó là sự cố gắng tột bậc của anh chị em", Giáo sư Hoàng Xuân Sính chia sẻ suy nghĩ về nghề giáo.
GS.TSKH, Nhà giáo nhân dân Hoàng Xuân Sính chia sẻ, rất vui khi gia đình mình đều theo ngành Giáo dục, theo đuổi một cách say mê.
Phụ nữ nghiên cứu khoa học, vốn có nhiều hy sinh, nhiều bộn bề khi một bên là sự nghiệp, một bên là gia đình, và dù tiếc nuối khi không thể dành nhiều thời gian hơn chăm sóc con cháu, nhưng với Nhà giáo nhân dân, Giáo sư Hoàng Xuân Sính, bà không thể có lựa chọn khác ngoài nghiên cứu khoa học. Có lẽ, Toán học đã chọn bà.
Hơn 60 năm theo đuổi khoa học, sự chỉn chu, tỉ mỉ và nghiêm túc với nghề giáo của mình như mạch nguồn cảm hứng bất tận để các thế hệ con cháu tiếp nối niềm đam mê ấy.
"Tôi rất vui khi gia đình mình đều theo ngành Giáo dục, theo đuổi một cách gọi là ham muốn, say mê. Tôi coi đó là điều may mắn" - GS.TSKH, Nhà giáo nhân dân Hoàng Xuân Sính chia sẻ.
Là con dâu của bà Sính, PGS.TS Nghệ sĩ ưu tú Trần Thị Ngọc Lan (1958) lại chọn cống hiến cho ngành thanh nhạc của Việt Nam. 10 năm liền, từ năm 1976 đến 1986, bà học và tốt nghiệp xuất sắc tại Nhạc viện Hà Nội. Sau đó, bà lần lượt chinh phục tấm bằng Thạc sĩ chuyên ngành thanh nhạc biểu diễn, bằng Tiến sĩ chuyên ngành Lý luận âm nhạc rồi trở thành Phó giáo sư tại Học viện Âm nhạc quốc gia. Bà cũng là nữ PGS.TS đầu tiên trong ngành thanh nhạc.
Nói về người mẹ đáng kính, PGS.TS Trần Thị Ngọc Lan cho hay: "Câu cửa miệng của của bà lúc nào cũng là ‘nghiên cứu khoa học’. Đó là đam mê của bà và tôi học được nhiều điều từ đó. Bất kể điều gì, tôi cũng muốn tìm hiểu đến cùng".
PGS.TS Trần Thị Ngọc Lan bày tỏ, bà Nguyễn Xuân Sính vừa là người thầy, vừa là người mẹ.
"Bà vừa là người thầy, vừa là người mẹ. Ở hai lĩnh vực khác nhau, trong khi bà nghiên cứu Toán học, rất chi tiết và tỉ mỉ, thì tôi nghiên cứu về thanh nhạc. Với tôi, tôi luôn trăn trở làm sao môn thanh nhạc của tôi phải tỉ mỉ nhất, và cụ thể trong cái trừu tượng nhất có thể. Qua đó, công chúng mới có thể hình dung ra được. Sự tỉ mỉ ấy, tôi học được từ bà", Trưởng khoa Âm nhạc Ứng dụng, trường Đại học Thăng Long bộc bạch.
Cháu nội duy nhất của bà Hoàng Xuân Sính là Trương Nhật Hoa, sinh năm 1991, cũng là một trong những nữ trí thức ưu tú. Cô là điển hình của người tự học, tự nghiên cứu.
Là cháu của GS nổi tiếng nhưng Trương Nhật Hoa không phải chịu sức ép từ bà và bố mẹ về việc đi học thêm hay phải học trong trường chuyên, lớp chọn. Hoa tự mày mò phương pháp học tập tốt nhất cho bản thân để phát triển toàn diện cả việc học lẫn các kỹ năng mềm. Sau khi trở thành Cử nhân kinh tế tại Học viện Quản lý Singapore, cô tiếp tục theo đuổi con đường tri thức, sở hữu tấm bằng Thạc sĩ quản trị kinh doanh của Trường Côte D’azur – Cộng hòa Pháp.
Tiếp bước tinh thần không ngừng học tập của người bà đáng kính, cô gái trẻ tiếp tục nghiên cứu, trở thành Tiến sĩ kinh tế phát triển tại trường Đại học Kinh tế Quốc dân, ngôi trường hàng đầu trong lĩnh vực kinh tế, còn được ví von là "Stanford Việt Nam". Hiện, Trương Nhật Hoa là một nhà quản lý trẻ sáng tạo, đầy quyết liệt với việc đi đầu trong việc chuyển đổi số ở lĩnh vực giáo dục.
TS Trương Nhật Hoa tâm sự, bà nội chính là người truyền cảm hứng cho mình trong công việc.
Cô gái trẻ tâm sự, bà nội chính là người truyền cảm hứng cho mình trong công việc hiện tại. "Tôi cảm thấy may mắn khi sinh ra trong gia đình có những người như bà và mẹ - những người đam mê nghiên cứu khoa học và trong sự nghiệp giáo dục. Điều này đã thôi thúc khiến cho tôi cảm thấy mỗi ngày cần cố gắng hơn", TS Trương Nhật Hoa bày tỏ.
Bà Hoàng Xuân Sính sinh năm 1933, tại Hà Nội, là một nữ chính khách, nhà quản lý giáo dục, nhà toán học, giáo sư và Nhà giáo nhân dân người Việt Nam. Bà được biết đến là nữ giáo sư toán học đầu tiên của Việt Nam.
Bà Hoàng Xuân Sính là thành viên Hội đồng xét tặng Giải thưởng khoa học Kovalevskaya ở Việt Nam. Nhiều lần bà được giao trọng trách là Trưởng Đoàn học sinh Việt Nam đi dự Olympic Toán Quốc tế. Bà từng là Phó Chủ tịch Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam (1987-1992), Phó Chủ tịch Đoàn chủ tịch Mặt trận Tổ quốc Việt Nam khóa VI (2004), Ủy viên Hội đồng chính sách Khoa học và Công nghệ Quốc gia, Ủy viên Hội đồng Giáo dục Quốc gia, Ủy viên Hồi đồng biên soạn Từ điển Bách khoa Việt Nam.
Bà được Nhà nước Việt Nam phong tặng danh hiệu Nhà giáo Nhân dân năm 1996. Ngoài ra, bà được chính phủ Pháp trao tặng "Huân chương Cành cọ Hàn lâm" vào năm 2003 vì những đóng góp to lớn của cá nhân bà cho công cuộc phát triển và hợp tác nghiên cứu khoa học giữa hai quốc gia Pháp-Việt.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!
